Türk Medeni Kanunu‘nda boşanma, eşlerin evlilik birliğini sona erdirmesi anlamına gelir. Boşanma süreci çekişmeli ve anlaşmalı olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bu makalede, anlaşmalı boşanma kavramı ele alınacak ve Türk hukukundaki yeri, şartları ve sonuçları incelenecektir.
ANLAŞMALI BOŞANMANIN TANIMI
Anlaşmalı boşanma, eşlerin evliliklerini sona erdirmek için karşılıklı olarak uzlaşmaları durumunda, mahkemenin bu talebi onaylamasıyla gerçekleşen bir boşanma türüdür. Nitekim, Türk Medeni Kanunu’nun 166. maddesinin 3. fıkrasında düzenlenen bu boşanma şekli, tarafların boşanmanın tüm sonuçları üzerinde tam bir uzlaşmaya varmaları hâlinde mümkün olur.
TÜRK MEDENİ KANUNU MADDE 166/3
“Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur. Bu hâlde tarafların ikrarlarının hâkimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz.”
ANLAŞMALI BOŞANMA ŞARTLARI
Anlaşmalı boşanmanın gerçekleşebilmesi için Türk Medeni Kanunu‘nda bazı şartlar belirlenmiştir. Bu şartlar şunlardır:
- Evlilik Süresinin En Az Bir Yıl Olması: Eşlerin anlaşmalı olarak boşanabilmesi için evlilik en az bir yıl sürmelidir. Eğer evlilik bir yıldan kısa bir süre devam etmişse taraflar anlaşmalı boşanma talebinde bulunamaz.
- Tarafların Mahkemede Birlikte Hazır Bulunmaları: Anlaşmalı boşanmanın gerçekleşmesi için eşlerin duruşmada bizzat bulunması ve boşanma isteklerini bizzat beyan etmeleri gerekmektedir. Bu beyan hâkim huzurunda yapılmalıdır. Çiftlerden birisi dahi gelmediğinde anlaşmalı boşanma gerçekleşmeyecektir.
- Boşanma Protokolünün Hazırlanması: Tarafların boşanma sonrası mal paylaşımı, nafaka, çocukların velayeti gibi konularda mutabakata varmış olmaları gerekmektedir. Bu mutabakat yazılı bir protokol ile sunulmalıdır. Hâkim, bu protokolü uygun bulursa anlaşmalı boşanmaya karar verir.
- Hâkimin Onayı: Eşlerin uzlaşmış olmaları tek başına boşanmayı gerçekleştirmez. Hâkim, boşanma protokolünü inceleyerek eşlerin ve varsa çocukların menfaatlerini koruyan bir karar vermelidir. Hâkim gerekli gördüğü takdirde protokolde değişiklik yapılmasını talep eder.
Makalemize konu anlaşmalı boşanma davasında evlilik birliğinin temelden sarsılması, terk, zina, gibi boşanma sebepleri sorgulanmamaktadır. Bunun yanında boşanmada evlilik birliğinin devamını imkansız hale getirecek haklı delil, ispat unsurları da önem taşımamaktadır. Tarafların hukuka ve ahlaka uygun protokol düzenlemeleri yeterlidir.
ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASIN GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME
Türk hukukunda anlaşmalı boşanma davasında görevli ve yetkili mahkeme boşanma sürecinin sorunsuz yürütülmesi açısından önemli bir konudur. Bu doğrultuda görev ve yetki bakımından kanun hükümleri belirleyicidir.
ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASINDA GÖREVLİ MAHKEME
Anlaşmalı boşanma davalarında görevli mahkeme Aile Mahkemeleri’dir. Aile Mahkemeleri, Türk Medeni Kanunu ve diğer ilgili mevzuat gereği aile hukukuna ilişkin davalara bakar. Eğer boşanma davasının açılacağı yerde Aile Mahkemesi yoksa Asliye Hukuk Mahkemeleri, Aile Mahkemesi sıfatıyla davaya bakar.
ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASINDA YETKİLİ MAHKEME
Yetkili mahkeme, davanın hangi yer mahkemesinde açılacağını belirler. Anlaşmalı boşanma davalarında yetkili mahkeme Türk Medeni Kanunu’nun 168. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre boşanma davası şu mahkemelerde açılır:
- Eşlerin Son 6 Ay Birlikte İkamet Ettikleri Yer Mahkemesi: Eşler son 6 ay boyunca birlikte ikamet etmişlerse bu mahkeme yetkilidir. Bu kural boşanma davalarında en sık kullanılan yetki kuralıdır.
- Davalı Eşin İkametgahı: Eşler birlikte yaşadıkları yerden taşındıysa, davacı boşanma davasını davalı eşin ikamet ettiği yer mahkemesinde açar.
- Davacının İkametgahı: Davacı eşin ikamet ettiği yer mahkemesi de yetkili olur.
ANLAŞMALI BOŞANMADA ANLAŞMA
Anlaşmalı boşanma davası tarafların evliliği sona erdirmek için uzlaşmaya varmaları gereken bir süreçtir. Bu doğrultuda, bu süreç çekişmeli boşanmalardan farklı olarak, eşlerin boşanma ve boşanmanın sonuçları üzerinde tam bir mutabakata varmaları üzerine kuruludur.
ANLAŞMA PROTOKOLÜ NEDİR?
Anlaşmalı boşanma sürecinde eşler, boşanmanın tüm hukuki sonuçları üzerinde anlaşarak bir anlaşma protokolü hazırlarlar. Bu noktada protokol, evliliğin sona ermesiyle ortaya çıkacak hak ve yükümlülüklerin taraflarca belirlendiği yazılı bir belgedir. Ayrıca protokolün geçerli olabilmesi için hâkimin onayı gereklidir. Hâkim, tarafların bu anlaşmayı kendi özgür iradeleriyle yapıp yapmadığını dikkatle değerlendirmek zorundadır.
ANLAŞMA PROTOKOLÜNDE YER ALMASI GEREKEN UNSURLAR
Protokol, boşanmanın maddi ve manevi sonuçlarını düzenlemelidir. Aşağıdaki unsurlar anlaşmalı boşanma protokolünde yer alması gereken temel konulardır:
- Çocukların Velayeti: Eşler müşterek çocukları varsa çocukların velayetinin kimde kalacağı konusunda anlaşmalıdır. Eşler, velayet konusunda tam bir mutabakata varmalı ve bu anlaşmayı protokole açıkça yazmalıdır.
- Nafaka: Taraflar yoksulluk nafakası ve varsa çocuklar için iştirak nafakası üzerinde uzlaşmalıdır. Nafaka miktarı ödeme şekli ve süresi gibi konular da anlaşma protokolüne dahil edilmelidir.
- Maddi ve Manevi Tazminat: Eşlerden biri diğerinden maddi veya manevi tazminat talep etmesinde sakınca yoktur. Ancak bu tazminatın ödenip ödenmeyeceği ödenecekse miktarı ve ödeme şekli protokolde yer almalıdır.
- Mal Paylaşımı: Evlilik birliği süresince edinilen malların nasıl paylaşılacağı konusunda taraflar uzlaşmalıdır. Eğer mal paylaşımı konusunda bir anlaşma yoksa boşanma sonrasında ayrı bir dava konusu olabilir. Ancak anlaşmalı boşanma protokolü mal rejimiyle ilgili uzlaşmaları da içerebilir.
- Diğer Hususlar: Taraflar,boşanmanın özel durumlarına göre tarafların aralarında anlaştığı diğer hususları da ekler . Örneğin, taraflar ortak bir mülkün kullanım hakkı, ev eşyalarının paylaşımı ya da ziynet alacağı gibi başka bir husus üzerinde anlaşmış olabilirler.
PROTOKOLÜN HAZIRLANMASI VE MAHKEMEYE SUNULMASI
- Protokolün Hazırlanması: Anlaşma protokolü taraflar veya avukatları tarafından hazırlanır. Taraflar, haklarını korumak ve olası uyuşmazlıkları önlemek için protokolü dikkatlice düzenler.
- Mahkemede Onay: Taraflar hazırladıkları protokolü boşanma davasıyla birlikte mahkemeye sunarlar. Mahkeme duruşmasında her iki taraf da bizzat hazır bulunmalı ve boşanma isteklerini hâkime beyan etmelidirler. Hâkim protokolü inceler ve tarafların anlaşmayı özgür iradeleriyle yapıp yapmadığını denetler. Protokol müşterek çocukların ve tarafların menfaatlerine uygun bulunursa hâkim boşanmaya karar verir.
- Protokolün Revize Edilmesi: Hâkim tarafların sunduğu anlaşma protokolünde hukuka veya çocukların menfaatlerine aykırı bir durum görürse bu noktaların değiştirilmesini talep edebilir. Taraflar bu değişiklikleri kabul ederse protokol revize edilerek boşanma kararı verilebilir.
Anlaşmalı boşanma, tarafların boşanmanın sonuçları üzerinde tam bir uzlaşmaya varmaları durumunda hızlı ve sorunsuz bir şekilde sonuçlanabilir. Özellikle en önemli unsuru tarafların boşanma protokolünde yer alan tüm konular üzerinde anlaşmaya varmış olmalarıdır. Bu nedenle taraflar arasında boşanmanın sonuçları konusunda tam bir mutabakat sağlanması sürecin olumlu şekilde tamamlanabilmesi için kritik önem taşır. Bu nedenle anlaşmalı boşanma protokolü hazırlanırken ve dava aşamasında bir avukattan yardım alınmasını şiddetle tavsiye ekmekteyiz.
ANLAŞMALI BOŞANMANIN SONUÇLARI
Anlaşmalı boşanmanın sonuçları, taraflar arasındaki uzlaşmaya ve hâkimin verdiği karara göre şekillenir. Anlaşmalı boşanmanın genel sonuçları şunlardır:
- Velayet: Çocukların velayeti konusunda taraflar arasında bir anlaşmaya varılmışsa hâkim bunu dikkate alır. Ancak çocukların menfaati göz önünde bulundurularak farklı bir karar da verebilir.
- Maddi ve Manevi Tazminat: Eşler boşanma sürecinde maddi ve manevi tazminat talebinde bulunabilirler. Bu taleplerin miktarı taraflar arasında yapılan anlaşmaya bağlıdır.
- Nafaka: Tarafların ekonomik durumlarına göre, yoksulluk nafakası veya iştirak nafakası talep etmesinde sakınca yoktur. Hâkim nafaka taleplerini değerlendirirken tarafların mali durumu ve ihtiyaçlarını göz önünde bulundurur.
- Mal Paylaşımı: Taraflar boşanma sonrası malların nasıl paylaşılacağını anlaşma ile belirlerler. Bu konuda yapılan anlaşma, evlilik sözleşmesi yoksa mal rejimi hükümlerine göre düzenlenir.
📞 SONUÇ: HUKUKİ DESTEK ALMAK İÇİN BİZİMLE İLETİŞİME GEÇİN
Anlaşmalı boşanma, çekişmeli boşanmaya kıyasla daha hızlı ve taraflar için daha az yıpratıcı bir süreçtir. Eşlerin boşanmanın tüm hukuki sonuçları üzerinde mutabakata varması sürecin tamamlanmasını sağlar. Ancak anlaşmalı boşanmanın gerçekleşebilmesi için Türk Medeni Kanunu‘nda belirtilen şartların tam olarak yerine getirilmesi zorunludur. Bu nedenle tarafların anlaşmalı boşanma talebinde bulunurken uzman bir hukukçudan yardım alması önemlidir.
Son olarak görüleceği anlaşmalı boşanma davasının şartları bulunmakta olup karmaşık bir hukuki süreçten ibarettir. Ayrıca tüm bu süreçte hak kaybına uğramamak ve davanın seyrinin hızlanabilmesi için mutlaka bir avukat ile iletişime geçmenizi tavsiye ederiz.
Anlaşmalı boşanma davası da dahil olmak üzere davacı/davalı, alacaklı/borçlu olarak taraf bulunduğunuz tüm icra dosyalarınızda ve davalarınızda bizimle iletişime geçebilirsiniz!
Hemen bizimle iletişime geçin
📞 +90 530 180 82 49