Babalık davası, Türk Medeni Kanunu‘nun 301. maddesiyle düzenlenmiş olup evlilik dışı doğan çocuk ile baba arasında soybağının mahkeme kararıyla kurulmasını amaçlayan hukuki bir süreçtir. Bu dava, çocuğun biyolojik babasıyla olan hukuki bağını oluşturmak için hem çocuğa hem de anaya tanınan önemli bir haktır. Aynı zamanda soybağı belirlemesinin maddi ve manevi birçok sonucu bulunmakta olup çocuğun kimlik kazanmasından miras hakkına kadar geniş bir alanı kapsamaktadır.
Türk Medeni Kanunu Madde 301:
“Çocuk ile baba arasındaki soybağının mahkemece belirlenmesini ana ve çocuk isteyebilirler.
Dava babaya, baba ölmüşse mirasçılarına karşı açılır.
Babalık davası, Cumhuriyet savcısına ve Hazineye; dava ana tarafından açılmışsa kayyıma; kayyım tarafından açılmışsa anaya ihbar edilir.”
BABALIK DAVASI AÇMA HAKKI: BABALIK DAVASINDA DAVACI VE DAVALI TARAFLAR
Babalık davasını açma hakkı çocuğun menfaatini gözeterek sınırlandırılmıştır. Türk Medeni Kanunu‘nun 301. maddesine göre bu davayı açacak kişiler şunlardır:
- Anne: Çocuğun doğumundan itibaren baba ile soybağının kurulmasını talep etme hakkına sahiptir. Ancak, ananın dava hakkı doğumdan başlayarak bir yıl geçmekle düşer.
- Çocuk: Çocuk, kendi soybağının belirlenmesini talep eder.
Davalı taraf ise ise çocuğun biyolojik babasıdır. Eğer baba ölmüşse dava babanın mirasçılarına yöneltilir.
BABALIK DAVASINI AÇMA SÜRESİ: ZAMANAŞIMI VE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRELER
Türk Medeni Kanunu Madde 303:
“Babalık davası, çocuğun doğumundan önce veya sonra açılabilir. Ananın dava hakkı, doğumdan başlayarak bir yıl geçmekle düşer.
Çocuk ile başka bir erkek arasında soybağı ilişkisi varsa, bir yıllık süre bu ilişkinin ortadan kalktığı tarihte işlemeye başlar.
Bir yıllık süre geçtikten sonra gecikmeyi haklı kılan sebepler varsa, sebebin ortadan kalkmasından başlayarak bir ay içinde dava açılabilir.”
Babalık davasında dava açma süreleri Türk Medeni Kanunu’nda hak düşürücü süreler olarak düzenlenmiştir. Babalık davası, çocuğun doğumundan önce veya sonra olur. Ancak ananın dava açma hakkı çocuğun doğumundan itibaren bir yıl içinde kullanılmazsa düşer. Bu süre, dava hakkının etkin biçimde kullanılmasını sağlamak ve hukuki güvenliği temin etmek amacıyla getirilmiştir. Çocuk ile başka bir erkek arasında soybağı ilişkisi mevcutsa, bir yıllık dava açma süresi bu soybağı ilişkisinin ortadan kalktığı tarihten itibaren işlemeye başlar. Bir yıllık süre dolmuşsa ve gecikmeyi haklı kılan sebepler mevcutsa sebebin ortadan kalkmasından itibaren bir ay içinde dava açılması mümkündür. Bu hükümler, soybağının belirlenmesine yönelik davaların belirli sürelerle sınırlanarak hukuki istikrarın sağlanmasını hedeflemektedir.
BABALIK DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME
Türk Medeni Kanunu’na göre babalık davasında görevli mahkeme Aile Mahkemesi’dir. Aile Mahkemesi‘nin bulunmadığı yerlerde bu davalara Asliye Hukuk Mahkemesi, Aile Mahkemesi sıfatıyla bakar. Yetkili mahkeme ise;
Türk Medeni Kanunu madde 283
“Soybağına ilişkin davalar, taraflardan birinin dava veya doğum sırasındaki yerleşim yeri mahkemesinde açılır.”
gereği taraflardan birinin dava veya doğum sırasındaki yerleşim yeri mahkemesidir. Bu düzenleme, davanın taraflarının kolay erişebileceği ve somut olayla bağlantılı olan mahkemelerde yargılama yapılmasını amaçlar. Dolayısıyla babalık davası açacak kişi bu görev ve yetki kurallarını dikkate alarak başvurusunu yapmalıdır. Görev ve yetki kurallarına uyulmaması halinde dava usulden reddedilebilir.
BABALIK KARİNESİ
Türk Medeni Kanunu Madde 302:
“Davalının, çocuğun doğumundan önceki üçyüzüncü gün ile yüzsekseninci gün arasında ana ile cinsel ilişkide bulunmuş olması, babalığa karine sayılır.
Bu sürenin dışında olsa bile fiilî gebe kalma döneminde davalının ana ile cinsel ilişkide bulunduğu tespit edilirse aynı karine geçerli olur.
Davalı, çocuğun babası olmasının olanaksızlığını veya bir üçüncü kişinin baba olma olasılığının kendisininkinden daha fazla olduğunu ispatlarsa karine geçerliliğini kaybeder.”
Türk Medeni Kanunu‘na göre evlilik içinde doğan çocuğun babası annenin eşi olarak kabul olur. Ancak evlilik dışında doğan çocuklar için bu karine geçerli değildir. Buna rağmen, çocuğun boşanma tarihinden itibaren 300 gün içinde doğması durumunda babalık karinesi devreye girer. Eski eş baba olarak kabul olur. Bu karine soybağının belirlenmesinde önemli bir role sahiptir.
BABALIK DAVASI SÜRECİ
Babalık davası açılmadan önce belirli hukuki yollarla soybağı kurulur. Ancak bu yollar başarısız olduğunda dava açılır. Dava süreci şu aşamaları içerir:
- Davacı ve Davalı Belirlenmesi: Davayı anne veya çocuk açar. Davalı ise biyolojik baba ya da babanın mirasçılarıdır.
- Hukuki Bildirim: Dava Cumhuriyet savcısına ve Hazineye bildirilir. Eğer davayı kayyım açmışsa, anneye; anne açmışsa kayyıma bildirim yapılır.
- Delillerin Toplanması: Dava sürecinde biyolojik bağın ispatı için genetik incelemeler (DNA testi) gibi bilimsel yöntemler kullanılır.
- Mahkeme Kararı: Mahkeme, delilleri değerlendirerek baba ile çocuk arasında soybağını kuran bir karar verir.
BABALIK DAVASINDA DAVACININ TALEP EDEBİLECEKLERİ
Babalık davasında, annenin çocuk ile baba arasında soybağının kurulmasını talep etmesinin yanı sıra bazı maddi hak taleplerinde bulunma hakkı da vardır. Türk Medeni Kanunu’na göre anne, babalık davasıyla birlikte aşağıdaki taleplerde bulunabilir: doğum giderleri, doğumdan önceki altı haftalık ve sonraki altı haftalık geçim giderleri, gebelik ve doğumun gerektirdiği diğer masraflar. Bu taleplerin ileri sürülmesi için çocuğun sağ doğmuş olması şart değildir; çocuk ölü doğmuş olsa bile anne bu giderleri talep eder. Ayrıca soybağının kurulmasının ardından baba çocuğun bakımına katkıda bulunmakla yükümlü hale gelir. Bu sebeple, çocuk için iştirak nafakasına hükmedilmesi de mümkündür. Böylece davalı baba müşterek çocuğun bakım ve ihtiyaçlarının karşılanmasında sorumluluk taşır. Bu talepler, annenin ve çocuğun ekonomik güvenliğinin sağlanmasına yöneliktir.
TANIMA BEYANI İLE SOYBAĞI KURULMASI
Babalık davası dışında, biyolojik babanın çocuğu tanıma beyanı ile soybağını kurması mümkündür. Bu durumda baba noter, nüfus müdürlüğü ya da mahkeme aracılığıyla tanıma beyanında bulunur. Bu işlemle çocuk babanın nüfusuna kaydedilir. Babalık davasına gerek kalmaz. Ancak biyoloji baba tanıma işlemini yapmaktan kaçınırsa; bu durumda babalık davasının açılması zorunludur.
BABALIK DAVASININ HUKUKİ SONUÇLARI
Babalık davası sonucunda soybağı kurulması birçok hukuki sonucu beraberinde getirir:
- Kimlik ve Statü: Çocuk, biyolojik babasının soyadını alır ve babanın ailesiyle hukuki bağ kurar.
- Nafaka Hakkı: Çocuk babadan nafaka talep eder.
- Miras Hakkı: Soybağı kurulan çocuk babanın mirasçısı olur.
- Velayet ve Kişisel İlişki: Baba ile çocuk arasında velayet ve kişisel ilişki gibi haklar ve yükümlülükler doğar.
SONUÇ
Babalık davası, çocuğun biyolojik babasıyla hukuki bağını kuran önemli bir süreçtir. Bu dava yalnızca bir hukuki prosedür değil aynı zamanda çocuğun kişilik haklarının ve geleceğinin korunması için kritik bir mekanizmadır. Türk Medeni Kanunu, bu alanda anne ve çocuğa geniş haklar tanımıştır. Ayrıca davanın tarafları arasında adaletin sağlanmasını gözetmiştir.
📞 PROFESYONEL HUKUKİ DESTEK ALIN
Babalık davası teknik bilgi gerektiren konudur. Davanızda hak kaybı yaşamamak için profesyonel bir avukat desteği almanız büyük önem taşır.
Hemen bizimle iletişime geçin
📌 Menderes Avukat – Av. Ardahan ÇAKIR
📞 +90 530 180 82 49
📧 av.ardahancakir@gmail.com