İddet süresi, Türk Medeni Kanunu‘na (TMK) göre evliliği sona ermiş bir kadının yeniden evlenebilmesi için beklemesi gereken süredir. Bu süre, kadının hamile olma ihtimaline karşı konulmuş bir koruma tedbiri olarak kabul edilir. Ancak bazı durumlarda bu süre kadının talebi üzerine mahkeme kaldırır. İddet süresinin kaldırılması davası bu sürecin hukuki zeminini oluşturur. Bu makalede Türk hukukunda bekleme süresi, iddet süresinin kaldırılması davası ve bu davanın şartları incelenecektir.
1. İddet Süresi Nedir?
Türk Medeni Kanunu‘nun 132. maddesi bekleme süresini düzenlemektedir. Boşanmış ya da dul kalmış bir kadının tekrar evlenebilmesi için beklemesi gereken süre son evliliğin sona erdiği tarihten itibaren 300 gündür. Bekleme süresi boşanmadan veya kocanın ölümünden sonra kadının doğum yapmasıyla sona erer. Bu süre kadının olası bir hamilelik durumunu tespit etmek ve karışıklıkların önüne geçmek amacıyla konulmuştur. Ancak bu süreyi, bazı hallerde mahkeme kaldırır.
2. İddet Süresinin Hukuki Dayanağı
İddet süresinin amacı, toplumsal düzeni korumak ve soy bağının belirlenmesinde karışıklıkları önlemektir. Kanunda öngörülen 300 günlük süre, bir hamilelik sürecinin makul üst sınırıdır. Bu süre dolana kadar kadının doğum yapması beklenir. Böylelikle, kadının sona eren evliliğinden doğan çocukla yeni evliliğinden doğacak çocuklar arasındaki soy bağının karışma ihtimali ortadan kalkar.
Türk Medeni Kanunu Madde 132:
“Evlilik sona ermişse, kadın, evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün geçmedikçe evlenemez.
Doğurmakla süre biter.
Kadının önceki evliliğinden gebe olmadığının anlaşılması veya evliliği sona eren eşlerin yeniden birbiriyle evlenmek istemeleri hâllerinde mahkeme bu süreyi kaldırır.”
3. İddet Süresinin Kaldırılması Davası
İddet süresinin kaldırılması, belirli durumlarda mümkündür. Türk Medeni Kanunu‘nun 132. maddesinin ikinci ve üçüncü fıkrası, iddet süresinin kaldırılmasını düzenler. Buna göre, kadın doğurmakla bekleme süresi sona erer. Veya hamile olmadığını ispat ederse bekleme süresini mahkeme kaldırır. Bu davada kadının mahkemeye başvurarak hamile olmadığını tıbbi bir raporla kanıtlaması gerekir.
3.1. Dava Şartları:
- Evliliğin Sona Ermesi: Makalemize konu bekleme süresinin kaldırılması davasının açılabilmesi için evliliğin boşanma ya da eşin ölümü nedeniyle sona ermiş olması gerekmektedir.
- Mahkemeye Başvuru: Kadın iddet süresinin kaldırılması için mahkemeye başvurmalıdır. Mahkeme tıbbi raporları değerlendirerek karar verir.
- Hamile Olmadığını İspat: Kadının hamile olmadığını kanıtlaması iddet süresinin kaldırılması için en temel şarttır. Kadın bu ispatı genellikle bir devlet hastanesinden alınan raporla yapar.
4. İddet Süresinin Kaldırılması Davası Süreci
İddet süresinin kaldırılması davasına Aile Mahkemesi bakar. Kadın bu davada hamile olmadığına dair bir sağlık raporu sunmalıdır. Mahkeme bu raporu inceler ve kadının hamile olmadığına kanaat getirirse bekleme süresini kaldırır. Eğer kadın hamile ise mahkeme beklemesüresini kaldırmaz ve bu durumda kadın 300 günlük sürenin dolmasını beklemek zorundadır.
- Dava Açılması: Kadın iddet süresinin kaldırılması için yetkili Aile Mahkemesine başvurur.
- Tıbbi Rapor: Mahkeme kadının hamile olup olmadığını tespit etmek amacıyla bir sağlık kuruluşuna sevk eder ya da kadının sunduğu raporu inceler.
- Mahkeme Kararı: Mahkeme raporlar doğrultusunda kadının hamile olmadığını tespit ederse iddet süresinin kaldırılmasına karar verir. Bu kararla birlikte kadın iddet süresine tabi olmaksızın yeniden evlenme hakkına sahip olur.
5. İddet Süresi Kaldırılmazsa Ne Olur?
Eğer kadın hamile olduğunu ispat edemezse ya da sağlık raporları hamile olduğunu gösterirse bekleme süresi kaldırılamaz. Bu durumda kadın 300 gün beklemek zorundadır. Ancak bu sürenin sonunda kadının tekrar evlenmesinin önünde herhangi bir engel kalmaz.
6. Boşanan Eşler Tekrar Evlenmek İsterse İddet Süresi Beklenir mi ?
Boşanan eşlerin birbirleriyle tekrar evlenmek istemesi durumunda bekleme süresini bekleme zorunluluğu yoktur. Türk Medeni Kanunu‘nun 132. maddesinin üçüncü fıkrası bu konuda bir istisna getirmektedir. Bu hükme göre boşanan eşler yeniden evlenmek istediklerinde kadın, iddet süresini beklemeden evlenebilir.
Yani boşanan eşler birbirleriyle tekrar evlenmek istediklerinde 300 günlük bekleme süresi uygulanmaz ve hemen evlenebilirler. Bu durum bekleme süresinin yalnızca kadının başka bir kişiyle evlenmesi durumunda uygulanması gerektiği anlamına gelir.
7. İddet Süresinin Kaldırılması Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme
İddet süresinin kaldırılması davası çekişmesiz yargı işlerindendir. Bu sebeple de bu davada yetkili mahkeme Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 384’e göre “Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, çekişmesiz yargı işleri için talepte bulunan kişinin veya ilgililerden birinin oturduğu yer mahkemesi yetkilidir”. Bu sebeple de yetkili mahkeme davacı kadının oturduğu yer mahkemesi yetkilidir.
Bu davada görevli mahkeme ise Aile Mahkemesi’dir.
8. Sonuç
Türk hukukunda bekleme süresi boşanmış veya eşi ölmüş kadınların tekrar evlenebilmesi için belirlenen bir bekleme süresidir. Ancak kadın hamile olmadığını ispat ederek bu sürenin kaldırılmasını talep eder. İddet süresinin kaldırılması davası toplumsal düzenin korunması ile bireysel hakların dengelenmesi açısından önemli bir hukuki süreçtir. Bu dava doğru sağlık raporları ve hukuki adımlar atıldığında kısa sürede sonuçlanır ve kadınlar evlilik hakkını kullanır.
Türk hukukundaki bu düzenleme kadının soy bağını koruma amacı güderken aynı zamanda bireylerin evlenme hakkını da korumaya yönelik esneklikler sunmaktadır.
Son olarak görüleceği bekleme süresinin kaldırılması davasının belli şartları bulunmakta olup karmaşık bir hukuki süreçten ibarettir. Tüm bu süreçte hak kaybına uğramamak ve davanın seyrinin hızlanabilmesi için mutlaka bir İzmir avukat ile iletişime geçmenizi tavsiye ederiz.
İddet süresinin kaldırılması davası da dahil olmak üzere davacı/davalı, alacaklı/borçlu veya kiraya veren/kiracı olarak taraf bulunduğunuz tüm icra dosyalarınızda ve davalarınızda bizimle iletişime geçebilirsiniz!
👩⚖️ HUKUKİ SORULARINIZ MI VAR? BİZİMLE İLETİŞİME GEÇİN!
Davanızın nasıl yürütüleceği hakkında daha fazla bilgi almak ya da bir avukattan hukuki destek talep etmek için bize ulaşabilirsiniz. Unutmayın, haklarınızı doğru yolla aramak en büyük güvencenizdir.
👉 Hemen bizimle iletişime geçin
📌 Menderes Avukat – Av. Ardahan ÇAKIR
📞 +90 530 180 82 49