İftira Suçu ve Cezası

İftira suçu, hukuka aykırı bir fiili işlemediğini bilerek bir kişiye isnat etmektir. Amaç, o kişi hakkında adli ya da idari yaptırım uygulanmasını sağlamaktır. Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 267. maddesi iftira suçunu düzenlemektedir. Suçun işlenme biçimine ve doğurduğu sonuçlara bağlı olarak çeşitli yaptırımlar öngörmektedir. Bu makalede iftira suçunun unsurları, ceza miktarları, ağırlaştırıcı nedenler detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Türk Ceza Kanunu madde 267:

“(1) Yetkili makamlara ihbar veya şikayette bulunarak ya da basın ve yayın yoluyla, işlemediğini bildiği halde, hakkında soruşturma ve kovuşturma başlatılmasını ya da idari bir yaptırım uygulanmasını sağlamak için bir kimseye hukuka aykırı bir fiil isnat eden kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) Fiilin maddî eser ve delillerini uydurarak iftirada bulunulması halinde, ceza yarı oranında artırılır.

(3) Yüklenen fiili işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş mağdurun aleyhine olarak bu fiil nedeniyle gözaltına alma ve tutuklama dışında başka bir koruma tedbiri uygulanmışsa, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.

(4) Yüklenen fiili işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş olan mağdurun bu fiil nedeniyle gözaltına alınması veya tutuklanması halinde; iftira eden, ayrıca kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçuna ilişkin hükümlere göre dolaylı fail olarak sorumlu tutulur.

(5) Mağdurun ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis cezasına mahkûmiyeti halinde, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis cezasına; hükmolunur.

(6) Mağdurun mahkûm olduğu hapis cezasının infazına başlanmış ise, beşinci fıkraya göre verilecek ceza yarısı kadar artırılır.

(7) (İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 17/11/2011 tarihli ve E.: 2010/115, K.: 2011/154 sayılı Kararı ile.)

(8) İftira suçundan dolayı dava zamanaşımı, mağdurun fiili işlemediğinin sabit olduğu tarihten başlar.

(9) Basın ve yayın yoluyla işlenen iftira suçundan dolayı verilen mahkûmiyet kararı, aynı veya eşdeğerde basın ve yayın organıyla ilan olunur. İlan masrafı, hükümlüden tahsil edilir.”

İFTİRA SUÇU UNSURLARI

İftira suçu, aşağıdaki unsurların varlığı halinde oluşur:

1. Failin Bilerek ve İsteyerek Yanlış Beyanda Bulunması
   • Suçun oluşması için failin mağdurun suçsuz olduğunu bilerek yetkili makamlara ihbarda bulunması veya basın-yayın yoluyla yanlış bir fiil isnat etmesi gerekir.
2. Yetkili Makamlara Başvuru veya Kamuoyu Önünde Açıklama
   • İftira suçunun gerçekleşmesi için failin mağduru suçlu göstermek amacıyla resmi makamlara (savcılık, polis vb.) ihbar veya şikayette bulunması ya da basın-yayın yoluyla kamuoyuna duyurması gereklidir.
3. Mağdura Hukuka Aykırı Bir Fiil İsnat Edilmesi
   • Suç teşkil etmeyen ya da yalnızca ahlaki olarak kınanabilecek durumlar iftira suçu kapsamında değerlendirilmez. İsnat edilen fiilin hukuka aykırı bir suç veya idari yaptırımı gerektiren bir fiil olması gerekmektedir.
4. Mağdurun Haksız Yere Adli veya İdari Yaptırıma Uğraması
   • Mağdur hakkında başlatılan soruşturma veya kovuşturma sonucunda beraat kararı verilmesi veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar alınması iftira suçunun ortaya çıkmasına neden olur.

İFTİRA SUÇUNUN CEZALARI

TCK 267. maddesine göre iftira suçuna ilişkin yaptırımlar aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:

1. Temel Ceza
   • İftira suçu işleyen kişi 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası ile ceza alır.
2. Ağırlaştırıcı Nedenler
   • Maddi Delil Uydurulması: Eğer fail mağduru suçlu göstermek için sahte belge düzenler veya maddi delil üretirse, ceza yarı oranında artar.
   • Koruma Tedbiri Uygulanması: Mağdur hakkında gözaltı, tutuklama dışındaki bir tedbir (adli kontrol, mal varlığına el koyma vb.) uygulanmışsa ceza yarı oranında artar.
   • Hürriyetten Yoksun Bırakma: Mağdurun iftira sonucu gözaltına alınması veya tutuklanması durumunda fail ayrıca kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçu kapsamında sorumlu tutulur.
   • Ağırlaştırılmış Müebbet veya Müebbet Hapis Cezası: Mağdurun iftira sonucu ağırlaştırılmış müebbet veya müebbet hapse mahkum edilmesi halinde fail 20 ila 30 yıl arası hapis cezası alır.
   • Hapis Cezasının İnfazına Başlanması: Mağdurun iftira sonucu hapse girmesi halinde failin alacağı ceza yarısı kadar artar.
3. Basın ve Yayın Yoluyla İşlenen İftira Suçu
   • Eğer iftira, gazete, televizyon, internet veya diğer kitle iletişim araçlarıyla işlenirse, mahkeme hükmü basın ve yayın organlarında ilan olur. Mahkeme ilan masrafı, iftira suçunu işleyen kişiden tahsil eder.

İFTİRA SUÇU ETKİN PİŞMANLIK

Türk Ceza Kanunu Madde 269:

“(1) İftira edenin, mağdur hakkında adlî veya idari soruşturma başlamadan önce, iftirasından dönmesi halinde, hakkında iftira suçundan dolayı verilecek cezanın beşte dördü indirilir.

(2) Mağdur hakkında kovuşturma başlamadan önce iftiradan dönme halinde, iftira suçundan dolayı verilecek cezanın dörtte üçü indirilir.

(3) Etkin pişmanlığın;

a) Mağdur hakkında hükümden önce gerçekleşmesi halinde, verilecek cezanın üçte ikisi,

b) Mağdurun mahkûmiyetinden sonra gerçekleşmesi halinde, verilecek cezanın yarısı,

c) Hükmolunan cezanın infazına başlanması halinde, verilecek cezanın üçte biri,

İndirilebilir.

(4) İftiranın konusunu oluşturan münhasıran idari yaptırım uygulanmasını gerektiren fiil dolayısıyla;

a) İdari yaptırıma karar verilmeden önce etkin pişmanlıkta bulunulması halinde, verilecek cezanın yarısı,

b) İdari yaptırım uygulandıktan sonra etkin pişmanlıkta bulunulması halinde, verilecek cezanın üçte biri, indirilebilir.

(5) Basın ve yayın yoluyla yapılan iftiradan dolayı etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanılabilmesi için, bunun aynı yöntemle yayınlanması gerekir.”

TCK 269. maddesi iftira suçunda etkin pişmanlık hükümlerini düzenlemektedir. Buna göre, failin pişmanlık göstermesi halinde cezasında önemli indirimler yapılmaktadır:

1. Soruşturma Başlamadan Önce Pişmanlık
   • Fail, mağdur hakkında henüz bir adli veya idari soruşturma başlamadan önce iftiradan dönerse, cezası beşte dört oranında azalır.
2. Kovuşturma Başlamadan Önce Pişmanlık
   • Fail, mağdur hakkında kovuşturma başlamadan önce pişmanlık gösterirse, cezası dörtte üç oranında azalır.
3. Hüküm Öncesi Pişmanlık
   • Mahkeme hüküm vermeden önce etkin pişmanlık gösterilirse, ceza üçte iki oranında azalır.
   • Mağdurun mahkumiyetinden sonra pişmanlık gösterilirse, ceza yarı oranında azalır.
   • Eğer cezanın infazına başlanmışsa, pişmanlık durumunda ceza üçte bir oranında azalır.
4. Basın ve Yayın Yoluyla İşlenen İftira Suçunda Etkin Pişmanlık
   • Failin etkin pişmanlık gösterebilmesi için iftirayı yaydığı yöntemle düzeltme yapması gereklidir. Örneğin bir gazete aracılığıyla yapılan iftira aynı gazetede yayımlanan bir düzeltme metni ile telafi edilmelidir.

İFTİRA SUÇU UZLAŞMA

İftira suçu uzlaşmaya tabi suçlar arasında yer almaz. Yani mağdur ile fail anlaşsa bile yargılama süreci devam eder ve savcılık re’sen soruşturma yürütür.

İFTİRA SUÇU ŞİKAYET

İftira suçu şikayete bağlı değildir. Mağdurun şikayetçi olup olmaması önemli değildir; savcılık bu suçu doğrudan soruşturur ve kamu davası açar.

İFTİRA SUÇU GÖREVLİ MAHKEME

İftira suçu Asliye Ceza Mahkemesi tarafından yargılanır.

İFTİRA SUÇU CEZANIN ERTELENMESİ

İftira suçu kapsamında verilen ceza 2 yıl veya altında hapis cezası olarak hükmedilirse failin sabıkasına ve duruşmadaki tutumuna bağlı olarak cezanın ertelenmesi mümkündür. Ancak suçun tekrar edilmemesi ve belirli yükümlülüklere uyulması gerekir.

İFTİRA SUÇU HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI (HAGB)

İftira suçunda sanığa verilen ceza 2 yıl veya daha az ise diğer şartların oluşması durumunda mahkeme hükmün açıklanmasını geri bırakır. Bu durumda fail, 5 yıl içinde başka bir suç işlemezse ceza hiç uygulanmaz ve sabıka kaydına işlenmez.

İFTİRA SUÇU ETKİN PİŞMANLIK

Türk Ceza Kanunu Madde 269’a göre fail iftira attığı kişiye zarar vermeden önce hatasını fark etmesi gerekir. Durumu düzeltirse cezasında indirim yapar.

İFTİRA SUÇU MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT

İftira suçu nedeniyle mağdur maddi ve manevi tazminat davası açma imkanı vardır.

• Maddi Tazminat: Mağdurun iftira nedeniyle maddi zarara uğraması (örneğin, iş kaybı vs.) durumunda talep edilir.
• Manevi Tazminat: Mağdurun itibarının zedelenmesi, psikolojik zarar görmesi gibi durumlarda talep edilir.

SONUÇ

İftira suçu bireylerin özgürlüklerini ciddi şekilde ihlal eden bir suç olup ağır cezalara tabidir. Hukuka aykırı bir fiili işlemediğini bilerek bir kişiye suç isnat edenler hem adaletin yanlış işlemesine neden olmakta hem de masum bireylerin mağduriyetine yol açmaktadır.

Etkin pişmanlık hükümleri failin doğru yolu bulmasını teşvik eder. Ancak iftiranın yol açtığı zararlar göz önüne alındığında bireylerin iftiradan kaçınmaları büyük önem taşımaktadır. Toplumda adalet duygusunun korunabilmesi için iftira suçuna yönelik cezaların caydırıcı bir şekilde uygulanması gerekmektedir.

İftira suçu ile ilgili detaylı bilgi almak veya hukuki destek için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Profesyonel hukuki danışmanlık hizmetlerimizle yanınızdayız.

📞Hemen bizimle iletişime geçin

📌 Menderes Ceza Avukatı – Av. Ardahan ÇAKIR

📞 +90 530 180 82 49

📧 av.ardahancakir@gmail.com