İş mahkemesi, işçi ve işveren arasında doğan uyuşmazlıkların çözüme kavuşturulduğu, uzmanlaşmış bir ilk derece mahkemesidir. 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu kapsamında faaliyet gösteren bu mahkemeler hem iş hukuku hem de sosyal güvenlik hukuku kaynaklı davalara bakmakla görevlidir.
İŞ MAHKEMESİNİN GÖREV ALANI NEDİR?
7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunun 5. maddesi uyarınca iş mahkemelerinin görevli olduğu dava türleri şunlardır:
- 4857 sayılı İş Kanunu ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu kapsamında hizmet sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar
- Gazeteciler ve gemiadamları gibi özel kanunlara tabi işçilerin iş uyuşmazlıkları (5953 ve 854 sayılı kanunlar)
- İşveren ve işçi arasında iş ilişkisine dayalı tazminat, alacak, fesih, işe iade gibi davalar
- Sosyal Güvenlik Kurumu ve Türkiye İş Kurumunun taraf olduğu sosyal güvenlik mevzuatına ilişkin davalar
- Diğer özel kanunlarla iş mahkemesine görev verilmiş uyuşmazlıklar
İŞ MAHKEMESİNDE ARABULUCULUK ZORUNLULUĞU
İş mahkemesinde dava açılmadan önce zorunlu arabuluculuk, 7036 sayılı Kanun’un 3. maddesi uyarınca dava şartı haline getirilmiştir. Şu durumlarda arabuluculuk zorunludur:
- Bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi/işveren alacak ve tazminat davaları
- İşe iade davaları
- Bu uyuşmazlıklarla bağlantılı olarak açılan itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davaları
🔔 İstisna:
İş kazası veya meslek hastalığına dayalı maddi/manevi tazminat ve tespit davalarında arabuluculuk zorunluluğu yoktur.
ARABULUCULUK SÜRECİ NASIL İŞLER?
- Başvuran, karşı tarafın yerleşim yeri veya işin yapıldığı yerdeki arabuluculuk bürosuna başvuruyu yapar.
- Arabulucu, komisyonca bildirilen listeden büro tarafından atanır.
- Arabuluculuk faaliyeti 3 hafta içinde tamamlanır; ancak gerekirse 1 hafta uzatılabilir.
- Arabuluculuk sonunda anlaşmaya varılamazsa, düzenlenen son tutanak dava dilekçesine eklenir.
İlk toplantıya mazeretsiz katılmayan taraf, davada haklı çıksa bile yargılama giderlerinin yarısından sorumlu olur.
YETKİLİ MAHKEME NERESİDİR?
İş mahkemelerinde yetkili mahkeme, Kanunun 6. maddesi gereğince:
- Davalının yerleşim yeri mahkemesi
- İşin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesi
İş kazalarına ilişkin davalarda ayrıca zararın meydana geldiği yer ve işçinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.
YARGILAMA USULÜ VE KANUN YOLLARI
- Basit yargılama usulü uygulanır (Madde 7).
- Deliller, davaların yığılması halinde ayrı ayrı değerlendirilir.
- Kararlar hakkında istinaf veya temyiz yolları açıktır.
- Kanun yolu süresi, ilamın tebliğinden itibaren işlemeye başlar.
SOSYAL GÜVENLİK UYUŞMAZLIKLARINDA SGK’YA BAŞVURU ŞARTI
7036 sayılı Kanunun 4. maddesi gereğince:
- SGK ile ilgili uyuşmazlıklarda (örneğin; yaşlılık, malullük, ölüm aylığı gibi talepler) dava açılmadan önce SGK’ya başvuru zorunludur.
- Kurum 60 gün içinde cevap vermezse talep reddedilmiş sayılır.
- Bu süreçte zamanaşımı veya hak düşürücü süre işlemez.
SONUÇ: İŞ MAHKEMELERİ İŞÇİ VE İŞVERENİN HUKUKİ GÜVENCESİDİR
İş mahkemeleri, çalışma hayatında işçi ve işverenin karşı karşıya geldiği pek çok uyuşmazlıkta adil ve hızlı çözüm sunar. Ancak bu yargı yoluna başvurmadan önce zorunlu arabuluculuk gibi bazı prosedürlerin titizlikle uygulanması gerekir. Aksi halde dava, usulden reddedilebilir.
SIK SORULAN SORULAR (SSS)
❓ İş mahkemesine başvurmadan önce arabulucuya gitmek zorunlu mu?
Evet, işçilik alacağı, kıdem tazminatı veya işe iade gibi davalarda arabuluculuk başvurusu dava şartıdır.
❓ İş mahkemesine başvurmadan önce arabuluculuk görüşmesine katılmayan taraf ne gibi sonuçlarla karşılaşır?
Geçerli mazeret olmadan ilk toplantıya katılmayan taraf, yargılama giderlerinin yarısından sorumlu olur.
❓ İş mahkemesine başvurmadan önce SGK ile ilgili her uyuşmazlık için başvuru şart mı?
Hayır, sadece sosyal güvenlikten doğan taleplerde SGK’ya başvuru zorunludur. Ancak sigortalılık süresi tespiti gibi bazı davalar hariçtir.
📞 HUKUKİ DESTEK ALMAK İÇİN BİZİMLE İLETİŞİME GEÇİN
Davanızın hangi mahkemede açılacağı konusunda kararsız mısınız? Hemen bizimle iletişime geçin! Hukuki sürecinizi profesyonelce yönetelim.
👉 Hemen bizimle iletişime geçin
📌 İzmir Avukat – Av. Ardahan ÇAKIR
📞 +90 530 180 82 49
📧 av.ardahancakir@gmail.com