İCRA HUKUKUNDA GEÇİCİ KALDIRMA TALEBİ
İcra takibi sürecinde borçlunun ödeme emrine itiraz etmesi takibin durmasına neden olur. Alacaklı, özel bir senede (örneğin bono, çek, sözleşme vb.) dayanarak ve borçlunun imzayı reddetmesi durumunda, icra mahkemesinden itirazın geçici olarak kaldırılmasını talep eder. Bu yazımızda, İcra ve İflas Kanunu m.68/a çerçevesinde itirazın geçici kaldırılması sürecini ayrıntılı olarak açıklıyoruz.
İTİRAZIN GEÇİCİ OLARAK KALDIRILMASI NE DEMEKTİR?
İtirazın geçici kaldırılması, borçlunun ödeme emrine yaptığı imza itirazı üzerine takibin durması sonrası, alacaklının başvurabileceği özel bir hukuki yoldur. Bu yol sayesinde alacaklı, borçlunun imzayı reddettiği özel senedin geçerliliğini ispatlayarak takibin devamını sağlayabilir.
HUKUKİ DAYANAĞI: İCRA VE İFLAS KANUNU M.68/A
İcra ve İflas Kanunu’nun 68/a maddesi, itirazın geçici kaldırılması şartlarını açıkça düzenlemektedir. Buna göre:
- Alacaklı, borçlunun imza itirazı yaptığı bir özel senede dayanmalıdır.
- Ayrıca alacaklı, itirazın kendisine tebliğinden itibaren 6 ay içinde icra mahkemesine başvurmalıdır.
- Mahkeme, imzanın borçluya ait olup olmadığını inceler.
- Mahkeme gerekli görürse bilirkişi incelemesi yaptırır.
BORÇLUNUN DURUŞMAYA KATILMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Borçlu, imzayı reddettiği halde durumunu belgelememiş ve duruşmaya mazeretsiz şekilde katılmamışsa, mahkeme itirazın geçici olarak kaldırılmasına ve borçlunun alacak miktarının %10’u oranında para cezasına hükmeder. Bu nedenle, bu durum borçlunun hak kaybına uğramasına yol açabilir.
Duruşmaya katılım yükümlülüğü şunlardır:
- Borçlu, takibi yürüten icra dairesi kendi bulunduğu yetki çevresindeyse duruşmaya kendisi katılmakla yükümlüdür.
- Ancak, yetki çevresi dışındaysa istinabe yoluyla isticvabı (ifadesi) sağlanır.
İMZANIN İNCELENMESİ VE BİLİRKİŞİ RAPORU
Mahkeme, imzanın borçluya ait olup olmadığını belirlemek için aşağıdaki yöntemleri kullanır:
- Önceki belgelerdeki imza örnekleriyle karşılaştırma,
- Borçlunun duruşma sırasında yazı yazması ve imza atması,
- Bilirkişi incelemesi (gerekiyorsa duruşma en fazla bir kez ertelenebilir),
- Diğer delil ve karinelerin değerlendirilmesi.
PARA CEZASI VE YARGILAMA GİDERLERİ
İcra mahkemesi, imzanın borçluya ait olduğuna kanaat getirirse:
- Mahkeme, takibe konu alacağın %10’u oranında para cezasını borçluya verir.
- Ancak borçlu, imzayı itirazın kaldırılması duruşmasında kabul ederse mahkeme ceza vermez.
- Borçlu kötü niyetliyse, mahkeme onu yargılama giderlerinden sorumlu tutar.
TAZMİNAT VE DAVA AÇMA HAKKI
- Mahkeme, talebi reddederse alacaklıya, kabul ederse borçluya karşı en az %20 oranında tazminata hükmeder.
- Ancak taraflardan biri, borçtan kurtulma, menfi tespit veya istirdat davası açarsa:
- Ceza ve tazminatın infazı dava sonuna kadar ertelenir.
- Dava borçlu lehine sonuçlanırsa, tazminat ve ceza hükümleri ortadan kalkar.
MAL BEYANINDA BULUNMA ZORUNLULUĞU
İtirazı geçici olarak kaldırılan borçlu, karar kendisine tebliğ edildikten sonra 3 gün içinde mal beyanında bulunmalıdır. Aksi takdirde, mahkeme hapisle tazyik uygular.(İİK m.74-76)
SONRADAN EDİNİLEN MALLARIN BİLDİRİMİ
Borçlu, mal beyanında malı olmadığını beyan etmişse bile, daha sonra mal edinirse veya gelirinde artış olursa, 7 gün içinde icra dairesine bildirmekle yükümlüdür. (İİK m.77)
SIK SORULAN SORULAR (SSS)
İtirazın geçici kaldırılması ile kesin kaldırılması arasındaki fark nedir?
→ Geçici kaldırma aşamasında alacaklı, özel senetle alacağını ispat eder; mahkeme ise sadece imzayı inceler. Kesin kaldırma ise resmi belge veya mahkeme ilamına dayanır.
Borçlu imzayı duruşmada kabul ederse ne olur?
→ Mahkeme, borçlu imzayı kabul ederse para cezası uygulamaz ve yargılama giderlerini yüklemez. Ancak kötü niyetli ise giderlerden sorumludur.
SONUÇ
Sonuç olarak, itirazın geçici olarak kaldırılması, alacaklının hakkını koruyabilmesi için oldukça önemli bir yoldur. Ayrıca, bu sürecin hukuka uygun şekilde ve zamanında yürütülmesi, hak kaybının önlenmesi açısından elzemdir. Bu nedenle, bu tür uyuşmazlıklarda mutlaka bir icra avukatına başvurup profesyonel hukuki destek alın.
📞 AVUKAT DESTEĞİ ALIN
İtirazın geçici olarak kaldırılması süreciyle ilgili sorularınız veya hukuki yardım talepleriniz varsa, lütfen bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Bizimle iletişime geçin; böylece size en doğru hukuki desteği sağlayabiliriz.
📞 +90 530 180 82 49