Meslek hastalığı, çalışma hayatında en sık karşılaşılan ve işçinin sağlığını kalıcı olarak etkileyen ciddi sorunlardan biridir. İşçinin yaptığı işten kaynaklanan veya işin niteliği nedeniyle zaman içinde ortaya çıkan bu hastalıklar, işçinin hem maddi hem de manevi kayıplar yaşamasına neden olur. Meslek hastalığına yakalanan işçilerin en önemli haklarından biri de maddi ve manevi tazminat davası açma hakkıdır. Bu makalede, meslek hastalığı nedir, hangi şartlarda tazminat davası açılır, süreç nasıl işler ve nelere dikkat edilmelidir gibi sorulara detaylı cevaplar vereceğiz.
MESLEK HASTALIĞI NEDİR?
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre (m.14), meslek hastalığı; sigortalının çalıştığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları nedeniyle uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik hâlleridir.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ise meslek hastalığını mesleki risklere maruz kalma sonucu ortaya çıkan hastalık olarak tanımlar.
Örneğin; madencilik sektöründe çalışan bir işçinin akciğer hastalığına yakalanması veya tekstil işçisinin uzun yıllar boyunca maruz kaldığı toz nedeniyle solunum problemleri yaşaması meslek hastalığına örnek gösterir.
MESLEK HASTALIĞI TAZMİNAT DAVASI NEDİR?
Meslek hastalığı nedeniyle açılan tazminat davası, işçinin hastalığı sonucu uğradığı iş gücü kaybı, gelir kaybı, tedavi giderleri ve yaşadığı manevi üzüntülerin karşılanması için açılır. Bu dava hem maddi hem de manevi tazminat taleplerini kapsar.
MESLEK HASTALIĞI İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR
Bir hastalığın meslek hastalığı sayılabilmesi ve tazminat davasına konu edilebilmesi için şu şartların birlikte bulunması gerekir:
✅ Sigortalılık Şartı: İşçi sigortalı olmalıdır. Ancak sigortalı olmasa bile mahkemeden hem sigortalılığın hem de meslek hastalığının tespiti istenir.
✅ İşin Yürütümü Sırasında Ortaya Çıkması: Hastalık, doğrudan yapılan işle bağlantılı olmalıdır. İş ile hastalık arasında nedensellik bağı aranır.
✅ Süreklilik Şartı: Meslek hastalığı ani değil, zamanla ortaya çıkar. Ani olaylar sonucu zararlar genellikle iş kazası kapsamındadır.
✅ Yönetmelikte Belirtilen Hastalıklardan Olması: Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Yönetmeliği’nde listelenmiş hastalıklardan biri olmalıdır. Aksi durumda SGK ve Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu’ndan görüş alınır.
MESLEK HASTALIKLARI NELERDİR?
Meslek hastalıkları, başlıca şu gruplarda toplanır:
- Baş ve nörolojik hastalıklar
- Göz hastalıkları
- Kulak hastalıkları
- Solunum ve göğüs hastalıkları
- Kas-iskelet sistemi hastalıkları (omurga, omuz, el bileği vb.)
- Deri ve cilt hastalıkları
- Zehirlenmeler ve kimyasal maruziyetler
Detaylı liste Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü’nde (5. madde ve A cetveli) yer alır.
MESLEK HASTALIĞI NASIL TESPİT EDİLİR?
- SGK’ya iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile bildirim yapılır.
- Yetkili hastanelerden (meslek hastalıkları hastaneleri, üniversite hastaneleri) sağlık raporu alınır.
- SGK Sağlık Kurulu, meslek hastalığı ve maluliyet oranını belirler.
- SGK kabul etmezse, iş mahkemesinde meslek hastalığı tespiti davası açılabilir.
TAZMİNAT DAVASINDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ
Meslek hastalığı nedeniyle tazminat davası açma süresi 10 yıldır (Türk Borçlar Kanunu m.146).
Bu süre, işçinin veya yakınlarının zararı ve sorumluyu öğrendiği tarihten itibaren başlar.
Özellikle bedensel zararlarda zamanaşımı süresi, tedavi ve raporlarla durum netleştiğinde başlar. Bu nedenle zamanlama çok önemlidir.
İŞVERENİN KAÇINILMAZLIK HALİ VE SORUMLULUĞU
İşveren, tüm yasal ve teknik önlemleri almış olsa bile bazen meslek hastalığı oluşur. Buna “kaçınılmazlık” denir. Kaçınılmazlık durumunda genellikle Yargıtay uygulamalarında işverenin %60, işçinin %40 oranında sorumluluğu paylaştırılır.
Ancak, işverenin yükümlülüklerini yerine getirmediği veya gerekli önlemleri almadığı hallerde sorumluluk tamamen işverene yükler.
MESLEK HASTALIĞI NEDENİYLE MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT
✅ Maddi Tazminat
- Çalışma gücü kaybı
- Tedavi giderleri
- İş göremezlik geliri kaybı
- Ölüm halinde destekten yoksun kalma tazminatı
✅ Manevi Tazminat
- Fiziksel veya ruhsal acılar nedeniyle talep olur.
- Ağır bedensel zarar halinde işçinin yakınları da manevi tazminat talep eder.
KİMLER TAZMİNAT DAVASI AÇAR?
- Meslek hastalığına yakalanan işçi
- Ölüm halinde eş, çocuklar, anne-baba veya desteğini kanıtlayan diğer yakınlar
SONUÇ VE ÖNERİLER
Meslek hastalığı, işçinin yaşamını derinden etkileyen bir sorundur ve hukuken önemli sonuçlar doğurur. Meslek hastalığına yakalanan işçilerin veya yakınlarının:
- Hak kaybına uğramamak için zaman kaybetmeden hukuki destek alması,
- SGK ve işveren bildirimlerini takip etmesi,
- Sağlık raporları ve belgelerini eksiksiz şekilde saklaması
çok önemlidir.
Tazminat davası karmaşık ve ayrıca teknik bir süreç olduğu için bu alanda uzman bir avukatla çalışmanızı şiddetle tavsiye ediyoruz.
MESLEK HASTALIĞI NEDENİYLE TAZMİNAT DAVASINDA GÖREVLİ MAHKEME
Meslek hastalığı nedeniyle tazminat davasında görevli mahkeme İş Mahkemesi’dir. Davanın görevli mahkemede açılmaması durumunda dava usulden reddedilir.
SIK SORULAN SORULAR
Meslek hastalığı davasında hangi mahkemeye başvurulur?
İş mahkemesi‘ne başvurulur.
İşveren iflas ederse tazminat alamaz mıyım?
SGK’dan iş kazası veya meslek hastalığı geliri bağlar; işverenin mal varlığına da icra yoluyla başvurulur.
Kaç yıl geriye dönük dava açabilirim?
10 yıl içinde, zararı ve sorumluyu öğrendiğiniz tarihten itibaren dava açabilirsiniz.
👉 DESTEK VE DANIŞMANLIK İÇİN BİZİMLE İLETİŞİME GEÇİN!
Meslek hastalığı tazminat davalarıyla ilgili hukuki süreçlerde size yardımcı olmaktan memnuniyet duyarız.
Hemen bizimle iletişime geçin
📌 Menderes İşçi Avukatı – Av. Ardahan ÇAKIR
📞 +90 530 180 82 49
📧 av.ardahancakir@gmail.com