Nafaka boşanma veya ayrılık durumlarında taraflardan birinin mali destek sağlamak amacıyla diğer tarafa ödediği ödemedir. Türk hukukunda nafaka türleri çeşitlidir. Bu bağlamda, her birinin belirli koşulları ve işleyişi bulunmaktadır. Bunlar arasında yoksulluk nafakası, iştirak nafakası, yardım nafakası ve tedbir nafakası gibi türler yer alır. Ancak, nafaka miktarının başlangıçta belirlenmiş olması zaman içinde bu miktarın yeterli kalacağı anlamına gelmez. Bu nedenle nafaka alacaklısının geçim koşulları değiştiğinde veya diğer tarafın maddi durumu iyileştiğinde nafaka miktarının artırılması talep eder. İşte bu durumda nafakanın artırılması davası devreye girer.
1. NAFAKANIN ARTIRILMASI DAVASI NEDİR?
Nafakanın artırılması davası, nafaka alacaklısının mevcut miktarın yetersiz olduğunu ileri sürdüğü davadır. Bu davayı davacı, alacaklının yaşam koşullarındaki değişikliklerin nafaka ile karşılanamaması hâlinde açar. Ekonomik dalgalanmalar ve enflasyon gibi durumlar dava açmak için gerekçe sayılabilir. Ayrıca, nafaka borçlusunun gelirindeki artış da dava açma sebebi olur.
2. NAFAKANIN ARTIRILMASI DAVASINDA HUKUKİ DAYANAKLAR
Nafaka artırımı talepleri Türk Medeni Kanunu’nun 176. maddesine dayanır. Bu madde, nafaka miktarının tarafların mali durumundaki değişikliklere göre düzenlenmesini sağlar. Ayrıca alacaklının ihtiyaçlarındaki değişiklikler doğrultusunda da nafaka yeniden belirlenmesinde sakınca yoktur. Özellikle maddi dengesizlikler arttığında mahkeme tarafların durumunu dikkate alarak karar verir. Ayrıca mahkeme, alacaklının ihtiyaçlarını ve borçlunun ödeme gücünü birlikte değerlendirir.
Türk Medeni Kanunu Madde 174:
“Tarafların malî durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hâllerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir.”
3. NAFAKANIN ARTIRILMASI DAVASININ ŞARTLARI
Nafaka artırımı talep eden kişi dava açmadan önce bazı koşulları yerine getirmelidir. Mahkeme nafaka artırımı taleplerini değerlendirirken şu unsurlara dikkat eder:
- Ekonomik Durumda Değişiklik: Nafaka alacaklısı ekonomik durumunda olumsuz bir değişiklik olduğunu veya nafaka borçlusunun gelirinde artış yaşandığını kanıtlamalıdır.
- Enflasyon ve Yaşam Pahalılığı: Özellikle ülke genelinde enflasyon ve yaşam maliyetlerinin artışı nafakanın yeniden belirlenmesi için geçerli bir sebep olur.
- Alacaklının İhtiyaçlarındaki Değişiklikler: Nafaka alacaklısının ihtiyaçları (eğitim, sağlık, yaşam giderleri vb.) artmışsa veya önceki nafaka miktarı bu ihtiyaçları karşılayamaz hale gelmişse nafaka artırımı talep edilebilir.
4. NAFAKANIN ARTTIRILMASI DAVALARINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME
Nafakanın arttırılması davalarında görevli ve yetkili mahkeme, Türk Medeni Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu‘na göre belirlenir.
Görevli Mahkeme
- Aile Mahkemesi: Nafakanın arttırılması davalarında görevli Aile Mahkemeleri’dir. Bu bağlamda, aile mahkemeleri aile içi hukuki ilişkileri düzenleyen davalarla, anlaşmalı boşanma, velayet, nafaka gibi konularla ilgilenmektedir. Aile Mahkemesinin bulunmadığı yerlerde ise, Asliye Hukuk Mahkemeleri Aile Mahkemesi sıfatıyla görevli olur.
Yetkili Mahkeme
- Yetki: Nafakanın arttırılması davalarında yetkili mahkeme nafaka alacaklısının (nafaka talep eden tarafın) yerleşim yeri mahkemesidir.
5. NAFAKA ARTIRIMI DAVASINDA SÜREÇ
Nafaka artırımı davası nafaka alacaklısının yerleşim yerindeki Aile Mahkemesi’ne başvurusu ile başlar. Bununla birlikte, başvuru sırasında mevcut nafaka miktarının yetersiz kalmasının gerekçeleri detaylı bir şekilde mahkemeye sunulmalıdır. Mahkeme tarafların ekonomik ve sosyal durumlarını araştırarak karar verir.
- Dava Dilekçesi: Nafaka artırımı davasında dilekçede; nafakanın artırılmasını gerektiren nedenler, ekonomik koşullar, nafaka borçlusunun gelir durumu ve alacaklının ihtiyaçları gibi hususların açıklanması önemlidir.
- Delillerin Sunulması: Nafaka alacaklısı iddialarını desteklemek için gerekli delilleri (gelir durum belgesi, gider belgeleri veya enflasyon oranları vb.) mahkemeye sunmalıdır.
- Karar ve Uygulama: Mahkeme incelemeler sonucunda nafaka miktarında değişiklik yapar. Karar verildiğinde nafaka artırımı kararı kesinleştiği andan itibaren geçerli olur.
6. NAFAKA ARTIRIMI DAVASINDA HANGİ DELİLLER SUNULABİLİR?
Nafaka artırımı davasında, taraflar gelir durumlarını ve ihtiyaçlarını destekleyici deliller sunmalıdır. Bu deliller arasında:
- Maaş bordrosu, vergi beyannamesi gibi gelir belgeleri,
- Güncel enflasyon ve yaşam maliyeti raporları,
- Kira, eğitim, sağlık giderlerine ilişkin faturalar ve belgeler,
- Sosyal ve ekonomik durum araştırmalar,
- Tanık beyanları.
Bu belgeler mahkemeye nafakanın neden artırılması gerektiğini açıklamada önem taşır.
7. NAFAKA ARTIRIMI DAVASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
- Gereksiz Artış Taleplerinden Kaçınma: Nafaka artırımı talebi gerçek ihtiyaçlara dayanmalı ve gereksiz yere yapılmamalıdır.
- Ekonomik Değişimler: Nafaka alacaklısının veya borçlusunun ekonomik koşullarında önemli bir değişiklik olmadığı sürece mahkeme nafakayı artırmakta çekimser davranma ihtimali vardır.
- Gerekçelendirme: Nafaka artırımı gerekçeleri açıkça ve detaylı bir şekilde belirtilmelidir.
SONUÇ
Türk hukukunda nafakanın artırılması davası nafaka alacaklısının ihtiyaçlarındaki artış veya nafaka borçlusunun mali durumundaki iyileşmeler çerçevesinde açılabilecek bir davadır. Bu dava türünde mahkeme mevcut durumları dikkate alarak adil bir düzenlemeye gitmeye çalışır. Mahkeme nafaka miktarını sadece nafaka alacaklısının yaşam standartlarını değil aynı zamanda nafaka borçlusunun ödeme gücünü de gözeterek belirler. Bu dava nafaka alacaklısının ekonomik güvenliğini sağlama amacına hizmet eder ve toplumsal adaleti tesis etmeyi hedefler.
Son olarak görüleceği nafakanın arttırılması davasının bazı şartları bulunmakta olup karmaşık bir hukuki süreçten ibarettir. Tüm bu süreçte hak kaybına uğramamak ve davanın seyrinin hızlanabilmesi için mutlaka bir avukat ile iletişime geçmenizi tavsiye ederiz.
Nafakanın arttırılması davası da dahil olmak üzere davacı/davalı veya alacaklı/borçlu olarak taraf bulunduğunuz tüm icra dosyası ve davalarınızda bizimle iletişime geçebilirsiniz!
👉 Hemen bizimle iletişime geçin
📌 İzmir Avukat – Av. Ardahan ÇAKIR
📞 +90 530 180 82 49