Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımı toplum sağlığını tehdit eden ve hukuki düzenlemeler çerçevesinde ağır yaptırımlara tabi tutulan bir suçtur. Türk Ceza Kanunu’nun 190. maddesi uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçu faaliyetlerine karışan kişilere ağır cezalar öngörmektedir. Bu makalede söz konusu suçun unsurları, cezai yaptırımları ve uygulamada karşılaşılan durumlar ele alınacaktır.
Türk Ceza Kanunu Madde 190:
“(1) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırmak için;
a) Özel yer, donanım veya malzeme sağlayan,
b) Kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler alan,
c) Kullanma yöntemleri konusunda başkalarına bilgi veren, Kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve bin günden onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(2) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendiren veya bu nitelikte yayın yapan kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve bin günden onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(3) Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.”
SUÇUN UNSURLARI
Bu suç TCK’nın 190. maddesinde düzenlenmiş olup bu maddeye göre suçun oluşabilmesi için belirli fiillerin gerçekleştirilmesi gerekmektedir:
- Özel yer, donanım veya malzeme sağlama
- Suçun işlenmesi için kişilerin uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi kullanabileceği bir yer temin etmesi,
- Bu maddelerin kullanımını destekleyici ekipman veya araç-gereç temin etmesi,
- Kullanıma uygun malzemeler bulundurması ve başkalarının kullanımına sunması gerekmektedir.
- Kullananların Yakalanmasını Zorlaştıracak Önlemler Alma
- Uyuşturucu madde kullanan kişilerin güvenliğini sağlamak adına denetimden kaçmaya yönelik tedbirler almak,
- Polis veya diğer güvenlik güçlerinden saklanmaya yönelik mekanizmalar oluşturmak,
- Bu kişilerin yakalanmasını engelleyici bilgi veya imkan sağlamak suç kapsamına girmektedir.
- Kullanma Yöntemleri Konusunda Başkalarına Bilgi Verme
- Uyuşturucu maddelerin nasıl kullanılacağını anlatmak,
- Etkileri hakkında bilgilendirme yapmak,
- Daha etkili kullanım yöntemleri konusunda kişilere rehberlik etmek de bu suç kapsamında değerlendirilmektedir.
UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE KULLANILMASINI ALENEN ÖZENDİRME
Maddenin ikinci fıkrasında uyuşturucu madde kullanımını teşvik edici davranışlarda bulunan ya da bunu aleni bir şekilde özendiren kişiler hakkında da aynı şekilde cezai yaptırımlar öngörülmüştür.
- Sosyal medya, internet ve diğer yayın organları aracılığıyla uyuşturucu kullanımını teşvik eden içerikler paylaşan kişiler,
- Gençleri veya belirli bir grubu hedef alarak uyuşturucu kullanımını cazip hale getiren açıklamalar yapanlar,
- Kültürel veya sanatsal etkinlikler aracılığıyla bu suçu işleyenler kanun kapsamında suçlu sayılırlar.
SUÇUN AĞIRLAŞTIRICI SEBEPLERİ
Bu suçun bazı kişiler tarafından işlenmesi durumunda ceza yarı oranında artırılmaktadır. Bu kişiler şunlardır:
- Tabip (doktor), diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner,
- Sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı,
- Sağlık hizmeti veren diğer meslek grupları,
- Kimyasal madde veya ilaç ticareti yapan kişiler.
Bu kişilerin mesleklerini kötüye kullanarak uyuşturucu kullanımına destek olmaları halinde suçun daha ağır cezalarla karşılık bulması sağlanmaktadır.
UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE KULLANILMASINI KOLAYLAŞTIRMA SUÇUNUN CEZASI
TCK 190. madde kapsamında, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçunun cezası şu şekildedir:
- Beş yıldan on yıla kadar hapis cezası,
- Bin günden on bin güne kadar adli para cezası.
Eğer suç, sağlık sektörü çalışanları veya kimyasal madde ticaretiyle uğraşan kişiler tarafından işlenirse, verilecek ceza yarı oranında artırılacaktır.
UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE KULLANILMASINI KOLAYLAŞTIRMA SUÇUNDA UZLAŞMA
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçu uzlaşmaya tabi suçlar arasında yer almaz. Bu nedenle mağdur ile fail arasında uzlaştırma hükümleri uygulanamaz.
UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE KULLANILMASINI KOLAYLAŞTIRMA SUÇUNDA ŞİKÂYET
Bu suç şikâyete bağlı olmayan suçlardandır. Yani mağdurun şikâyet etmesine gerek olmaksızın savcılık tarafından re’sen (kendiliğinden) soruşturulur ve kovuşturulur.
UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE KULLANILMASINI KOLAYLAŞTIRMA SUÇUNDA GÖREVLİ MAHKEME
Bu suç Asliye Ceza Mahkemesi’nin görev alanına girer.
UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE KULLANILMASINI KOLAYLAŞTIRMA SUÇUNDA CEZANIN ERTELENMESİ
TCK 190 kapsamında verilen hapis cezaları ertelenemez. Çünkü erteleme kararı verilebilmesi için verilecek hapis cezasının 2 yıl ve altında olması gerekmektedir. Ancak uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçunun cezasının alt sınırı 5 yıl olduğundan cezanın ertelenmesine karar verilemez.
UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE KULLANILMASINI KOLAYLAŞTIRMA SUÇUNDA HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI (HAGB)
Eğer ceza 2 yıl veya daha az süreli hapis cezası ise ve diğer şartların oluşması halinde mahkeme HAGB kararı verebilir. Ancak uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçunun cezasının alt sınırı 5 yıl olduğundan HAGB uygulaması mümkün değildir.
UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE KULLANILMASINI KOLAYLAŞTIRMA SUÇUNDA ETKİN PİŞMANLIK
Uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçunda etkin pişmanlık hükümleri düzenlenmediğinden etkin pişmanlık hükümleri uygulanamaz.
SONUÇ
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımını teşvik eden, kolaylaştıran veya özendiren eylemler hem bireysel hem de toplumsal açıdan büyük zararlar doğurmaktadır. Bu nedenle yasalar bu tür suçları ağır yaptırımlarla cezalandırmaktadır. TCK 190. madde özellikle gençleri koruma ve toplum sağlığını güvence altına alma amacı taşımakta olup suçun önlenmesi için sert hukuki düzenlemeler getirmektedir. Kanun yalnızca uyuşturucu maddeyi kullananları değil kullanımını teşvik eden veya destekleyen kişileri de sorumlu tutarak uyuşturucu ile mücadelede kapsamlı bir yaklaşım benimsemektedir.
Uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçuve diğer hukuki konularla ilgili detaylı bilgi almak veya hukuki destek talep etmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Profesyonel hukuki danışmanlık hizmetlerimizle yanınızdayız.
HEMEN BİZİMLE İLETİŞİME GEÇİN
📌 Menderes Ceza Avukatı – Av. Ardahan ÇAKIR
📞 +90 530 180 82 49
📧 av.ardahancakir@gmail.com